‘De vertaler als schrijver’ – Verslag van de Literaire Vertaaldagen 2016

doorMara Schepers

‘De vertaler als schrijver’ – Verslag van de Literaire Vertaaldagen 2016

Elk jaar vinden in december de Literaire Vertaaldagen plaats, hét evenement voor vertalers die (ook) in het literaire vakgebied actief zijn. Het thema was dit jaar ‘De vertaler als schrijver’. Zijn vertalers per definitie ook schrijvers, of zijn het ambachtslieden die een bestaande tekst ‘omzetten’ naar een andere taal?

Literair vertalers aan het woord

Die vraag stond centraal tijdens de symposiumdag op 9 december 2016. Verschillende literair vertalers probeerden deze te beantwoorden, ieder vanuit zijn of haar eigen perspectief. Rien Verhoef vertelde over de website Vertaalverhaal (www.vertaalverhaal.nl). Deze site, een initiatief van de Vertalersvakschool Amsterdam, is een verzameling verhalen van vertalers over vertalen en vertalingen. ‘Vertalers zijn onzichtbaar en moeten dat ook blijven. Maar alle vertalers hebben een verhaal te vertellen. Over de worsteling met het boek, de schrijver, de uitgever en vooral met zichzelf, over werkplezier en zelfs geluk,’ zo staat op de site te lezen.

Barber van de Pol besprak in haar lezing de hybride rol die de literair vertaler volgens haar heeft: de vertaler is schrijver en speelt een schrijver. Mede daarom pleit zij er enige tijd voor om de naam van de vertaler op het omslag te vermelden, al is dat geen populair standpunt. Zoals een lezer favoriete schrijvers heeft, kan hij immers ook favoriete vertalers hebben. Haar lovende relaas over het bekende vertaalduo Bindervoet en Henkes illustreerde dat.

Els Snick stelde zich kwetsbaar op door de kritiek die zij kreeg op haar vertalingen te vergelijken met de kritiek die ze als schrijfster kreeg. Is het een erger dan het ander? Waar vertaald wordt, vallen spaanders, zei ze, maar als recensenten die spaanders gaan oplepelen kan dat soms erg pijnlijk zijn, zoals een slechte recensie ook erg pijnlijk kan zijn voor een schrijver.

Bartho Kriek, vertaler én schrijver, sprak over de kruisbestuiving tussen literair vertalen en schrijven. Hij leerde als schrijver van het vertalen en als vertaler van het schrijven. Zijn bespiegelingen over hoe hij gaandeweg tot een meer intuïtieve manier van vertalen kwam, waarbij hij zijn onbewuste een grotere rol laat spelen en niet te veel probeert te leunen op vakkennis en ambacht, stuitten op verzet uit de zaal.

Workshop literair vertalen Italiaans

De tweede dag van de Vertaaldagen staat altijd in het teken van taalspecifieke workshops. Dit jaar werd de workshop Italiaans geleid door Rob Gerritsen, die eerder dit jaar samen met ‘zijn’ schrijver Sandro Veronesi de Europese Literatuurprijs won. Vooraf vertaalden alle deelnemers aan de workshop dezelfde tekst, ditmaal een fragment uit de nieuwste roman van Alessandro Piperno. Geen gemakkelijk stuk, en zoals elk jaar hadden alle deelnemers er behoorlijk mee geworsteld. Zoveel vertalers, zoveel vertalingen, dat bleek maar weer. Rob had het fragment in kleine stukken verdeeld en al onze vertalingen onder elkaar gezet, waardoor je mooi kon zien dat geen enkele oplossing hetzelfde was. Een vertaler is immers ook een beetje een schrijver, met een eigen stijl en eigen voorkeuren.

Literaire vertalingen bij het NVI

Een literair vertaler of boekvertaler nodig? Een aantal leden van het NVI heeft ook ervaring met literair vertalen. Kijk op onze website om de vertaler te vinden die het best bij uw opdracht past.

@Mara Schepers

Over de auteur

Mara Schepers editor

Mara Schepers: voor al uw Italiaanse zaken! Zoekt u een (beëdigde) vertaling uit of naar het Italiaans? Een tolk of hostess voor een vergadering of beurs? Privé- of groepsles Italiaans? Advies over zakendoen in Italië? Een artikel over Italië of de Italiaanse taal en cultuur? Dan bent u bij mij aan het juiste adres! Lees meer over mijzelf en mijn diensten op deze website, neem een kijkje op mijn blog, of neem direct contact met mij op. Ik ben als vertaler Italiaans beëdigd en ingeschreven in het Rbtv onder nummer 3126.