De automatische vertaler

doorLaura Rietveld

De automatische vertaler

Zijn vertalers nog wel nodig in een tijd waarin er op internet zoveel automatische vertaalprogramma’s te vinden zijn? Het bekendste voorbeeld van zo’n programma is natuurlijk Google Translate, maar er zijn veel andere sites die soortgelijke functionaliteiten bieden. ChatGPT is daarbij de nieuwste speler op de markt. Is een vertaler tegenwoordig alleen nog maar iemand die een tekst door een vertaalprogramma haalt en deze vervolgens ongewijzigd bij de klant inlevert? Kortom: is de vertaler overbodig en kun je je vertaling ook zelf wel regelen via internet?

Het antwoord is natuurlijk ‘nee’, al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat vertaalprogramma’s wel steeds beter worden en ze vaak een heel aardig beeld geven van wat er in de oorspronkelijke tekst staat. Als je dus alleen ongeveer wilt weten wat er in een tekst staat, kun je prima zo’n online vertaalprogramma gebruiken.

Juiste vertaling in de juiste context

Wil je er echter zeker van zijn dat de vertaling precies weergeeft wat er in de brontaal staat, dan kun je beter vertrouwen op een echte vertaler. Als professioneel vertaalster gebruik ik vertaalsites zo nu en dan om alvast een eerste ruwe vertaling van een tekst te krijgen. Dat is handig, omdat het vertaalproces zo iets sneller gaat. Veel zinnen en woorden zijn dan al voorvertaald, waardoor je niet alles meer handmatig hoeft over te typen. Maar als je goed gaat kijken wat zo’n programma ervan heeft gemaakt, kom je doorgaans erg veel vreemde en/of lachwekkende dingen tegen. Zo kan het Italiaanse woord società in het Nederlands ‘vennootschap’ betekenen, maar ook ‘samenleving’ of ‘vereniging’. Als je een Italiaanse vennootschap hebt en zaken wilt doen in Nederland, wil je natuurlijk niet dat ‘vennootschap’ wordt vertaald als ‘samenleving’ in de statuten. En dat is nu precies wat vaak fout gaat met automatische vertaalprogramma’s: ze gebruiken regelmatig de verkeerde vertaling in de verkeerde context. Om maar niet te spreken van de keren dat ‘meneer De Boer’ wordt vertaald als Mr. Farmer.

Consequente terminologie

Wat ook vaak voorkomt, is dat de terminologie niet consequent wordt gebruikt door de computer. Zo vertaal ik bijvoorbeeld regelmatig voor een internationaal bedrijf dat zakendoet in verschillende landen. Het is van belang dat in alle uitingen van een bedrijf steeds dezelfde termen worden gehanteerd. Een vertaalprogramma vertaalt het woord company soms als ‘bedrijf’ en soms als ‘onderneming’, vaak zelfs binnen één alinea. Dat is misschien geen ramp, maar wel storend. Gevaarlijker wordt het als technische termen steeds op een andere manier worden vertaald, waardoor onduidelijkheid en fouten kunnen ontstaan in de bedrijfsvoering. Het is dus van belang dat een professionele vertaler ingeschakeld wordt, zodat woorden en zinnen correct vertaald worden en de terminologie consequent gehanteerd wordt.

Beëdigde en niet beëdigde vertalingen

Dit geldt natuurlijk des te meer voor beëdigde vertalingen. Bij officiële stukken en juridische documenten wil je er zeker van zijn dat de vertaling een exacte weergave is van het origineel. Gelukkig is het voor dat soort documenten meestal wettelijk vereist dat deze worden gemaakt door een professionele en beëdigde vertaler. Hoe het ook zij, het is aan te raden om in zee te gaan met een ervaren vertaler. Bij het Netwerk Vertalers Italiaans werken alleen maar deskundige tolken en vertalers, die teksten zo zorgvuldig mogelijk naar het Italiaans of Nederlands vertalen. Loop dus geen risico en kies voor een professionele vertaling!

Over de auteur

Laura Rietveld author