Met regelmaat ontvang ik verzoeken een zin te vertalen uit het Nederlands naar het Italiaans of andersom. Vaak zijn het zinnen ter nagedachtenis aan een plek, persoon of periode, die vereeuwigd dienen te worden op een stuk keramiek, een tegel in een huis of in een schilderij. Zinnen die variëren van een sobere felicitatie tot een innige lofzang op moeder.
Niet zelden gebeurt het echter dat ik e-mails krijg, vaak gekenmerkt door het ontbreken van een onderwerp of aanhef en door een overvloed aan spelfouten, met de vraag of ik een zin kan vertalen die vereeuwigd moet worden op een arm, been of ander lichaamsdeel. Een recent verzoek:
Lieve Esmee je betekend alles voor me ik zal er altijd voor je zijn ik hou van je!
De afzender wilde graag deze zin in de Italiaanse vertaling laten tatoeëren maar was de wanhoop nabij omdat Google Translate ‘Esmee’ als ‘Eddie’ vertaalde. Deze wanhoop had hem via dezelfde Google naar mij en zeker ook naar andere collega vertalers Italiaans gedreven. Het gegeven dat ‘Esmee’ of ‘Eddie’ het enige woord is dat zijn vrienden zouden begrijpen en dat de rest van de zin in het Italiaans voor zijn omgeving niet van belang was baarde hem waarschijnlijk zorgen en deed hem besluiten een beroepsvertaler aan te schrijven.
De komst van Google Translate en veel andere online vertaalmachines heeft voor ons vertalers heel wat teweeg gebracht. Mensen gaan zelf aan het vertalen en nemen het niet zo nauw met taal-en stijlfouten. Wij, vertalers Italiaans, zien dit met lede ogen aan. Ondanks dat we binnen het NVI voortdurend aan nascholing doen, moeten we steeds vaker genoegen nemen met dit soort halfwas bronteksten.
Waar mijn verdriet in het begin van mijn carrière als beroepsvertaler bestond uit de frustratie bepaalde beschreven gevoelens van verdriet, melancholie en heimwee niet in de doeltaal te kunnen vatten, omdat het naar mijn gevoel het niet mooier beschreven kon worden hoe de brontaal het vertelde, bestaat mijn verdriet nu steeds meer uit verbazing over de raarste zinnen waar wij een fatsoenlijke vertaling van moeten maken. En daarbij bestempelt iedere willekeurige leek zich als vertaler door een zin in deze online machines te laten verpulveren tot een onsamenhangend geheel van woorden.
Ik moest bij het lezen van de e-mail van Esmee’s geliefde ineens denken aan een artikel dat ik enige maanden geleden las in de Gazet van Antwerpen over een aantal gedupeerde lieden die in een tattoo-zaak een paar fraaie Chinese zinnen hadden gevonden in het uitzoekboek. Mooie tekens die het lichamelijk verval dat al enige tijd geleden was ingetreden konden maskeren, dat leek ze wel wat. Toen later bleek dat de tatoeëerder bekend had dat deze tekens niets meer dan ‘geef mij maar een portie rijst met sambal erbij’ betekenden voelden de getatoeëerde lieden zich mismaakt en eisten een schadevergoeding.
Dit deed mij besluiten mijn aanvankelijk gemene idee de liefde die deze jongen voor zijn Esmee wilde vereeuwigen op zijn arm te vertalen in ‘quest’anno si chiama Esmee, l’anno prossimo ci sarà un’altra’ te laten voor wat het was.
Over de auteur