Kan iedereen tolken?
Vaak denken mensen dat iedereen die twee talen spreekt ook kan tolken. Niets is minder waar. Tolken is een vak apart, waar heel wat meer bij komt kijken. Je kunt simultaan of consecutief tolken. Op een congres wordt meestal simultaan getolkt (terwijl de spreker spreekt, tolkt de tolk), bij een gesprek tussen twee mensen wordt consecutief getolkt. De tolk tolkt nadat de spreker is uitgesproken. In principe kun je deze laatste vorm van tolken in twee fases verdelen: een luisterfase en een productiefase.
De luisterfase
Tijdens de luisterfase moet de tolk gericht luisteren en dat vergt veel meer dan ‘gewoon’ luisteren. De tolk analyseert namelijk wat er wordt gezegd, verwerkt de informatie, en maakt de nodige aantekeningen. Dat is niet een kwestie van woorden opschrijven, maar juist van het noteren van de ideeën: de grote lijnen en de feitelijke gegevens als getallen, namen, hoeveelheden. Bovendien doet de tolk tijdens deze fase een beroep op het kortetermijngeheugen door de informatie even op te slaan en te noteren.
De productiefase
Dan volgt de productiefase: de tolk leest de aantekeningen en verwoordt wat is gezegd in de doeltaal. Hierbij gaat het dus niet om een woord voor woord weergave, maar om het weergeven van de inhoud, de boodschap. Dat houdt in dat een tolk soms moet herformuleren of parafraseren om de boodschap juist over te kunnen brengen.
Een goede algemene ontwikkeling (een goed gevuld langetermijngeheugen) maakt het eenvoudiger om al deze processen tot een goed einde te brengen. En uiteraard vormt de actieve taalvaardigheid van twee talen het fundament van alles.
Tolken in de praktijk
Uiteraard komt een tolk de nodige uitdagingen tegen. Er komt altijd wel een woord, gezegde of uitdrukking voorbij waarmee je even geen raad weet of waarvan het equivalent in de andere taal je net nu niet te binnen schiet. Tijd om een woordenboek te raadplegen is er meestal niet, al heb je tegenwoordig via je telefoon natuurlijk toegang tot de online woordenboeken. Altijd handig om in een verloren momentje even iets te checken of op te zoeken. Maar ja, als je een gedetineerde bijstaat, ligt je telefoon in een kluisje en heb je er sowieso niets aan. Een professionele tolk zal in dergelijke gevallen altijd parafraseren: de betekenis met eigen woorden omschrijven en nooit en te nimmer zomaar iets vertellen. Of, zoals ze dat in het Italiaans zo mooi zeggen: ‘Raccontarne di tutti i colori’.
Kortom: bent u op zoek naar een integere, professionele tolk of vertaler, dan bent u bij het Netwerk Vertalers Italiaans aan het juiste adres.
Over de auteur