Tolken in Vlaanderen: als Nederlandstalige tolk is dat regelmatig opletten geblazen. Niet alleen zijn er in het strafrecht veel verschillen in terminologie, maar ook in het dagelijkswoordgebruik kun je soms voor verrassingen komen te staan.
De Strafuitvoeringsrechtbank is in België de rechtbank die beslist over verzoeken tot vervroegde invrijheidstelling, al dan niet onder voorwaarden. Een persoon die een gevangenisstraf uitzit kan, nadat hij/zij tweederde van die straf heeft uitgezeten, een verzoek indienen om vervroegd te worden vrijgelaten.
De zitting van zo’n zaak wordt vaak gehouden in een voor dat doel provisorisch ingerichte ‘aula’ van een enigszins centraal gelegen gevangeniscomplex ten opzichte van de detentieplaatsen waarvandaan de gedetineerden overgebracht moeten worden voor de behandeling van hun verzoek. Die ‘aula’s’ zijn meestal te krap (net als de doorgaans overvolle Belgische gevangenissen) en de akoestiek is slecht.
Onlangs tolkte ik weer eens tijdens zo’n zitting, die begint met de eedaflegging door de tolk, het voorlezen door de griffier van de voorgeschiedenis van de zaak, een samenvatting van het vonnis dat tot de detentie heeft geleid, hoeveel tijd van de straf is uitgezeten, de huidige stand van zaken, enz. Daarna komen de gevangenisdirecteur en de procureur des Konings (in Nederland de rechter-commissaris) aan het woord om een positief of negatief advies te geven. De voorzitter stelt vragen aan de gedetineerde en de raadsman.
De griffier steekt van wal, hoofd naar beneden, dossier voor het gezicht, en ik kan niet horen wat er gezegd wordt. Ik steek mijn hand op en zeg: “Neem me niet kwalijk, maar ik versta u niet, kunt u…” En voor ik mijn zin kan afmaken, rukt de voorzitter, die een wat kort lontje heeft, de papieren uit de handen van de griffier, kijkt heel boos naar mij en maakt zelf een wél verstaanbare samenvatting, die ik vervolgens tolk voor de Italiaanse gedetineerde.
Wat was er gebeurd: in Vlaanderen heeft het werkwoord “verstaan” de betekenis van “begrijpen”. De voorzitter dacht dus dat ik het niet begreep! Vaak hoor je een Vlaming zeggen: “Maar allee, da verstoanekik nie zunne!” waarmee hij bedoelt: “Nou, dat begrijp ik niet hoor!” Maar in Nederland betekent “ik versta u niet” natuurlijk “ik hoor niet wat u zegt”.
Tijd om het misverstand aan de voorzitter uit te leggen kreeg ik helaas niet, want er waren nog een heleboel zaken af te handelen die dag.
Tolken in Vlaanderen is een vak apart. Klik hier voor een tolk Italiaans die u begrijpt als u verstaanbaar spreekt.
Over de auteur